พระราชดำริและพระราชกรณียกิจด้านการพัฒนาสังคม

พระราชดำริและพระราชกรณียกิจด้านการพัฒนาสังคม

มีคำกล่าวว่าพระราชกรณียกิจของพระเจ้าอยู่หัวของไทยที่เกี่ยวเนื่องกับการพัฒนานั้นนับได้ว่า เป็นศาสตร์ที่สุดยอดของกระแสพัฒนาโดยแท้

ด้วยมูลเหตุที่โครงการแต่ละโครงการที่มีพระราชดำริขึ้นนั้น มีความก้าวหน้าในเชิงวิชาการ การพัฒนาสังคมอยู่โดยตลอด นับตั้งแต่ในยุคแรกๆที่เริ่มต้นด้วยโครงการสังคมสงเคราะห์ กล่าวคือ การให้ความช่วยเหลือแก่ผู้ที่ยากโดยตรง ซึ่งต่อมา พระองค์จะทรงเน้นให้เป็นการดำเนินโครงการที่จะนำไปสู่การพัฒนาตนเอง หรือ การให้เพื่อนำไปสู่การพึ่งพาตนเองให้ได้ในที่สุด อันนับเป็นรูปแบบการพัฒนาอันสอดคล้องกับหลักการพัฒนาอย่างแท้จริง ซึ่งพระราชกรณียกิจในต้นรัชกาลของพ ระองค์จัดได้ว่า มีลักษณะเป็นงานพัฒนาสังคม เช่น งานด้านสังคมสงเคราะห์ หรือ ประชาสงเคราะห์ อันได้แก่ กิจกรรมรณรงค์หาทุน เพื่อก่อสร้างโรงพยาบาลต่างๆ และโครงการจัดตั้งโรงเรียนสงเคราะห์เด็กยากจน ทั้งนี้กิจกรรมอันมีลักษณะเป็นโครงการพัฒนาชนบทในต่างจังหวัดครั้งแรก ได้แก่

🚩การพัฒนาท้องที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ โดยเป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ โครงการแรก ได้แก่ โครงการสร้างถนนเข้าหมู่บ้านห้วยมงคล อำเภอหัวหิน เมื่อปีพุทธศักราช 2495

🚩ซึ่งในปีต่อมา พุทธศักราช 2496 พระองค์ก็ได้ทรงมีพระราชดำริ ในการจัดทำ โครงการอ่างเก็บน้ำเขาเต่า ขึ้นในเขตพื้นที่อำเภอเดียวกัน

จากนั้นจึงได้มีโครงการกลุ่มประมง และโครงการฝึกอาชีพทอผ้า ในพระราชวังไกลกังวล สำหรับครอบครัวชาวประมงขึ้นในเวลาต่อมา

และผลจากวิเคราะห์ที่ตั้งลักษณะเนื้อหา พร้อมด้วยแนวทางการขยายตัวขยายความคิด และการขยายผลการพัฒนาในสมัยแรกๆ จึงเป็นตัวช่วยบ่งชี้ และช่วยสร้างพื้นฐาน แนวคิดในการทรงงานพัฒนาขององค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้เป็นอย่างดียิ่ง อันส่งผลถึงยุคปัจจุบัน

พระองค์ทรงมีพระราชดำริให้จัดตั้งศูนย์การศึกษาการพัฒนา ขึ้น ในภูมิภาคต่างๆ ทั่วประเทศ โดยมีพระราชประสงค์ให้เป็นศูนย์แห่งการพัฒนาสังคม ที่ครอบคลุมพื้นที่ ทั่วพระราชอาณาจักร ซึ่งลักษณะของโครงการพระราชดำริศูนย์การศึกษาพัฒนานี้นับได้ว่าเป็นการ มุ่งให้ประชาชนผู้มีส่วนในโครงการ ได้สามารถดำเนินโครงการต่างๆด้วยตนเอง ทั้งยังสามารถจัดการกับปัญหาที่เกิดขึ้นของตนเอง โดยมีหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเป็นผู้ให้การสนับสนุน ให้ความสะดวกในเรื่องต่างๆ อาทิ ข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับเทคโนโลยีต่างๆ เป็นต้น

🚩ศูนย์การศึกษาพัฒนาเขาหินซ้อน อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา โดยทรงจัดทำเป็นศูนย์การศึกษาด้านเกษตรกรรม และงานศิลปาชีพ ทั้งยังมีส่วน การดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก งานด้านกิจการโรงสีเพื่อช่วยเหลือราษฎร งานส่งเสริมและเผยแพร่หลัก และวิธีการสหกรณ์รวมถึงงานสาธิต การเกษตรแบบผสมผสานตามแนวทฤษฎีใหม่

🚩จากนั้นจึงได้ทรงจัดตั้งศูนย์การศึกษาพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบน ซึ่งเป็นแหล่งการ ประมงขนาดใหญ่แห่งหนึ่ง ของจันทบุรี อีกทั้ง บริเวณชายฝั่งทะเลตะวันออก ยังเป็นเขตสงวนของป่าไม้ชายเลนที่สำคัญ แต่ทรัพยากรเหล่านี้กลับเสื่อมโทรมลงทุกด้าน ปริมาณสัตว์น้ำในธรรมชาติลดลง และพื้นที่ป่าชายเลนถูกบุกรุกทำลาย พระองค์จึงทรงมีพระราชดำริในการที่จะจัดทำโคงการพัฒนาด้านอาชีพการประมงและการเกษตรในพื้นที่ชายฝั่งตะวันออกของจันทบุรี โดยทรงได้กำหนดพื้นที่อ่าวคุ้งกระเบน ตำบลสนามชัย อำเภอท่าใหม่ ให้เป็นพื้นที่จัดตั้งศูนย์การศึกษาพัฒนา อันเนื่องมาจากพระราชดำริ โดยมีลักษณะการดำเนินงานในด้านการค้นคว้าทดลอง และสาธิต การพัฒนาปรับปรุงสภาพแวดล้อมประมงชายฝั่ง ทั้งยังดำเนินงานศึกษาวิธีการ ปล่อยสัตว์น้ำชายฝั่ง และสำรวจอัตราการจับสัตว์น้ำ บริเวณอ่าวคุ้งกระเบน รวมถึงการจัดสรรพื้นที่ เพื่อให้ ราษฎรจัดทำแปลงสาธิต เลี้ยงหอยอีกด้วย

🚩ต่อมาในปี พุทธศักราช 2525 พระองค์ทรงเล็งเห็นว่า สภาพแวดล้อมพื้นที่ทางภาคใต้ โดยเฉพาะในแถบจังหวัดนราธิวาสบางแห่ง เป็นพื้นที่ลุ่มต่ำ มีน้ำขังตลอดปี ทำให้ดินเปรี้ยวมีสภาพเป็นกรดเรียก "ดินพรุ" ซึ่งเป็นลักษณะที่มีอาณาเขตกว้าง ขวาง ถึงประมาณ 400,000 ไร่ เกษตรกรส่วนใหญ่จึงไม่มี ที่ดินทำกิน พระองค์จึงทรงมีพระราชดำริ ในการจัดตั้งศูนย์ศึกษา การพัฒนา เพื่อค้นคว้า และวิจัย เรื่องดินพรุ โดยจะทรงนำผลสำเร็จของโครงการ ไปเป็นแบบอย่างในการพัฒนา พื้นที่พรุอื่นๆต่อไป จึงได้มีการประชุมร่วมกันระหว่างจังหวัดนราธิวาส และสำนักงานคณะกรรมการ พิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จัดตั้งเป็นศูนย์การศึกษาพัฒนาพิกุลทองอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ซึ่งยังได้มีการดำเนินงาน พัฒนาสังคมด้านอื่นๆอีกด้วย อาทิ การให้ความรู้ในการใช้ภาษาไทยในชีวิตประจำวัน งานควบคุมและปราบปราบการระบาดของโรคเท้าช้างและ โรคในสัตว์
งานแนะนำให้ความรู้การประกอบอาชีพแผนใหม่ รวมถึงงานสาธิตการเกษตรแบบผสมผสานตามแนวทฤษฎีใหม่

🚩และเพราะปัญหาสำคัญของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ คือ ปัญหาดินขาดความอุดมสมบูรณ์ มีสภาพเป็นดินทรายไม่อุ้มน้ำ ทำให้เกษตรกรมีพื้นที่เพาะปลูกน้อย ได้ผลผลิตต่ำ พระองค์ จึงพระราชทานให้กรมชลประทานพิจารณาจัดวางโครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพานอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ขึ้นเพื่อดำเนินงานทำการศึกษาทดลองหาแนวทางการเกษตรต่างๆที่เหมาะสม สำหรับเป็นตัวอย่างให้ราษฎรนำไปใช้ปฏิบัติ ทั้งยังดำเนินงานระบบชลประทาน และการปลูกพืชเศรษฐกิจที่มีผลต่อการเพิ่มรายได้ของเกษตรกร โดยมีการจัดหลักสูตรการอบรม ทั้งทางด้านเกษตรกรรม และอาชีพอุตสาหกรรมในครอบครัวตลอดทั้งปี สภาวะการตัดไม้ทำลายป่าในภาคเหนือได้ส่งผลกระทบต่อแหล่งน้ำลำธาร ซึ่งทำให้หน้าดิน ถูกชะล้างจนขาดความอุดมสมบูรณ์ และยังผลเสียต่อระบบนิเวศน์ในลุ่มน้ำ

🚩พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จึงได้พระราชทานพระราชดำริ ให้พิจารณาพื้นที่ บริเวณป่าขุนแม่กวง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ ทรงจัดตั้งเป็นศูนย์การศึกษาพัฒนาห้วยฮ้องไคร้ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ เพื่อใช้เป็นศูนย์กลางในการศึกษาทดลองหา รูปแบบของการพัฒนาต่างๆในบริเวณพื้นที่ต้นน้ำ ที่เหมาะสมกับพื้นที่ ต้นน้ำลำธารของภาคเหนือ และเผยแพร่ให้ราษฎรนำไปปฏิบัติกันต่อไป
ทั้งนี้ ยังดำเนินการในการศึกษา การใช้ลุ่มน้ำให้เกิดประโยชน์ ทางเศรษฐกิจของชุมชน รวมถึงรูปแบบการพัฒนาที่ให้เกษตรกรสามารถพึ่งตนเองได้โดยไม่ทำลายสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติ

🚩ภูมิภาคตะวันตก มีพื้นที่หน้าดิน เป็น ทรายจัด อีกทั้งในช่วงที่ผ่านมายังเกิดการทำลายป่าไม้ และพืชพันธุ์ธรรมชาติที่ปกคลุมดิน ทำให้หน้าดินขาดความชุ่มชื้น โครงการศูนย์ศึกษาพัฒนา ห้วยทรายอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จึงได้รับการจัดตั้งขึ้นในเขตพระราชนิเวศน์มฤคทายวัน อำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี เพื่อเป็นศูนย์ศึกษาการพัฒนาด้านป่าไม้ อเนกประสงค์ และจัดให้ราษฎรที่ทำกินอยู่เดิม ได้มีส่วนร่วมในการดูแลรักษาป่าไม้ ทั้งยังศึกษา รูปแบบการพัฒนาการเกษตร ควบคู่ไปกับการปลูกป่าจัดหาแหล่งน้ำและศึกษาวิธีการป้องกันไฟป่าในระบบป่าเปียกอีกด้วย

ดังนี้โครงการศูนย์ศึกษาอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จึงเป็นเสมือนพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติ อันมีชีวิต และกระจายอยู่ทั่วทุกภูมิภาค ของประเทศไทย นับว่าเป็นรูปแบบใหม่ของการบริหารจัดการระบบราชการไทย โดยลดขั้นตอนของการประสานการจัดการเป็นการให้บริการประชาชน ณ ที่แห่งเดียว กล่าวคือ เป็นศูนย์บริการเบ็ดเสร็จครบวงจร ทั้งยังเป็น ต้นแบบของความสำเร็จอันเป็นแนวทางและตัวอย่าง แก่พื้นที่อื่นๆได้เป็นอย่างดี

กิจกรรมพัฒนาตามโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำรินั้น ได้ดำเนินงานสืบเนื่องติดต่อกันมา เป็นเวลานานจนบังเกิดผลอันดี ต่อการพัฒนา และคุณค่าทางสังคม ยังประโยชน์ให้เกิดแก่ราษฎรอย่างอเนกอนันต์ ทั้งนี้พระองค์ทรงมุ่งเน้น ถึงวิธีแห่งการพัฒนาที่ยั่งยืน เพื่อให้ประชาชนได้พออยู่พอกินกันสืบชั่วลูกหลาน จึงนับว่าพระองค์ จึงเป็นกษัตริย์ผู้ทรงเป็นเลิศในด้านการพัฒนาโดยแท้

ขอขอบคุณข้อมูล youtube
พระบรมฉายาลักษณ์:อินเตอร์เนต

Share on Google Plus

About test

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.